Kuren in Hongarije: geen recreatie maar levensstijl

lowbudget kuren in Mezöcsát

Een veel gehoorde klacht van de gewone Hongaar tegenwoordig is de exorbitante entreeprijs om een bad te bezoeken. Het is een klacht die serieus moet worden genomen. Dit te meer omdat kuren in Hongarije veel meer is dan alleen recreëren. De warmteminnende Hongaren zijn verslaafd aan het warme thermale water. Onafhankelijk van het weer kan het hele jaar door zowel binnen als buiten worden gebaad. Kuren vormt een deel van hun allerdaagse leven. Het is als slapen, werken, eten, drinken of naar de kerk gaan. Formele en informele ontmoetingen vinden plaats in badhuizen. Zo is het vrij gebruikelijk om zakelijke deals niet in een restaurant maar in een badhuis af te sluiten.

Tegenwoordig moet men aardig in de slappe was zitten om je te kunnen laven aan de weldadige mineralen van de exclusieve baden zoals Szécsenyi of Gellért. Maar wat bij de gewone Hongaar het meest steekt, is dat ook nu de eenvoudige baden op het platteland door de commercie (dreigt) te worden overgenomen. Hévíz ten westen van het Balatonmeer is al langer het exclusieve domein voor de rijke Hongaar en de westerling met geld. In Hévíz bevindt zich het enige kratermeer van Europa waarin gezwommen wordt. Het warme thermaalwater rond 35 graden beschikt over unieke eigenschappen voor de behandeling van allerlei gewrichtsaandoeningen.

Zieke werknemers zagen zich lange tijd verzekerd van een complete kuurbehandeling. Om te kunnen kuren hoefden ze zich tot voor kort geen al te grote zorgen te maken. Formeel kunnen Hongaarse werknemers met een gewone ziektekostenverzekering nog steeds gebruik maken van een volledige kuurbehandeling. Maar voor de gewilde en duurderde exclusievere oorden moet dieper in de buidel worden getast. Szabó Kati slaagde er onlangs in om een plekje te bemachtigen voor een 10-daagse behandeling van haar rugklachten in Hévíz. De verkoopster van heren- en damesmode uit Nyiregyháza in Oost-Hongarije moest daarvoor wel eerst een „ bevriende” arts omkopen. Bovendien is ze er niet meer zo zeker van dat ze ook volgend jaar opnieuw naar haar geliefde Héviz kan.

Volgens Kati kon ze vroeger makkelijker naar Hévíz en kreeg ze het complete pakket van massage tot modderbehandeling vergoed. Dat het dit jaar moeilijker ging beschouwd ze als een slecht voorteken. Dit heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat de Hongaarse regering genoodzaakt is om te bezuinigen in de gezondheidszorg. De druk op de gezondheidszorg is deels het gevolg van de ongezonde levensgewoonten van de Hongaren. Het dieet is er doorgaans vet en er wordt relatief veel alcohol en tabak geconsumeerd.

Als gevolg van de bezuinigingen zal het kuren als het ware worden geregionaliseerd, zo luidt de verwachting. Tot nu toe bepaalt in principe de arts afhankelijk van zijn diagnose naar welke kuuroord de patient wordt gezonden. In de nieuwe situatie zal niet meer de diagnose van de ziekte maar de woonplaats van de patient bepalend zijn voor waar men kuurt. „Ik kan blijven kuren maar dan zo dicht mogelijk thuis” , aldus Kati.

In een verstild glooiend heuvellandschap ten zuiden van Eger doemt zich vanuit het niets een witte puist op. De aan de oppervlakte komende medicinale wateren vormen er een kalkheuvel dat met het jaar groter wordt. De thermale bronnen van Egerszalók in noordoost Hongarije was nog tot voor kort alleen bekend bij een handjevol insiders. Overdags was de plek het domein voor bejaarden en s’avonds voor feestvierende jongeren. Maar het feest is er sinds kort voorbij. Egerszalók bleek te uniek om onopgemerkt te blijven. Een Duits conglomeraat heeft het terrein rondom de bronnen opgekocht en er een luxe resort omheen gebouwd. „ De entreeprijs is binnen een jaar tijd vertienvoudigd dus ik kom er niet meer” is een veelgehoorde klacht.

De plekken waar Hongaren (en andere Oost-Europeanen) nog massaal komen zijn er nog steeds in overvloed. Plaatsen als Hajduszoboszló, Tiszaujváros en Mezőkővesd of de iets kleinere Mezőcsá zijn bij hen zeer gewild. De meer op westerse leest geschoeide wellness-centra hebben hier nog geen post gevat. De baden ogen ietwat shabby. Roestige pijpen, waardoor het warme water de bassins in stroomt, verraden achterstallig onderhoud. Maar de bezoekers malen er niet om. De entreeprijzen zijn met de helft of meer lager dan die van Hévíz of Egerszalók. Bovendien hebben deze baden nog een bepaalde authenticiteit weten te bewaren.

Kuren in Hongarije: geen recreatie, maar levensstijl

De voertaal in Mezőkövesd is Hongaars, Pools en Slowaaks. Duits-, Frans- of Engelstalige toeristen zijn er nagenoeg niet. Zdenek uit Krakow in Polen komt ieder jaar terug naar Mezőkövesd. Het water waarin hij met tientallen anderen dobbert voelt aan als bubbeltjeschampagne, maar dan 35 graden celcius warm. Ieder vezel van het lichaam lijkt op micronivrau te worden gemasseerd. In duurdere badplaatsen komt hij niet. „Het water hier is er net zo warm en net zo geneeskrachtig” zegt hij stellig. Ook over de bijbehoordende cateraars rondom de verschillende bassins is hij te spreken. „Het eten is er bovendien lekkerder en goedkoper” beaamt hij al sleurpend aan z’n bonengoulash.

Bij tijd en wijle schalt er uit luidsprekers toeristische informatie in het Engels over het terrein. Niemand die het verstaat, behalve de Amerikaan Frank Kovács uit Hawaii. De gepensioneerde pensioenadviseur komt elk jaar naar Hongarije om z’n familie te bezoeken. Tevens is hij groot liefhebber van het warme thermaal water dat hij in Hawaii zo mist. „Het zwembad van onze tennisclub thuis op Hawaii is gevuld met gewoon water dat alleen door de zon wordt opgewarmd.”, aldus Kovács.

Kuren terwijl het sneeuwt (Bogács- noordoost Hongarije)